Simply Science - Mondgezondheid bij kinderen

juli 2025 - Een samenvatting door RDH Lina Kanters

Levenslang een gezond gebit houden

Een narratief literatuuroverzicht

 

Een gezonde mond is een essentieel onderdeel van het algehele welzijn van een kind. In het artikel A narrative review on advancing pediatric oral health: Comprehensive strategies for the prevention and management of dental challenges in children (Han et al., 2025) brengen de auteurs het belang naar voren van het gebruik van evidence-based preventieve strategieën om een goede mondgezondheid te bevorderen en te behouden. Een goede start is de sleutel tot een gezond gebit voor het leven.

 

Uitdagingen op het gebied van mondgezondheid bij kinderen

 

Uit gegevens van de Global Burden of Diseases, Injuries, and Risk Factors Study blijkt een toename van cariës in het blijvende gebit bij kinderen van 5 tot 14 jaar. Wereldwijd is cariës bij kinderen een hardnekkig gezondheidsprobleem. In gemeenschappen met lage inkomens maken barrières zoals financiële beperkingen, beperkte toegang tot zorg en een laag bewustzijn onder ouders effectieve preventie moeilijk. Zweden lijkt een van de uitzonderingen te zijn; het percentage cariësvrije 6-jarigen is momenteel 83% en voor 12-jarigen is het 72%.

 

Hoewel cariës het grootste probleem is als het gaat om de mondgezondheid van kinderen, zijn er ook andere uitdagingen. Deze variëren met de leeftijd en beginnen met tandpijn en gaan verder met vertraagde eruptie, gebitstrauma's, verschillende malocclusies die leiden tot orthodontische behandeling en inadequate poetsgewoonten die leiden tot gingivitis. Om de mondgezondheid bij kinderen te verbeteren, hebben we een aanpak op maat nodig die rekening houdt met de leeftijd.

 

 

Een aanpak op maat voor betere mondgezondheidsresultaten

Om gebitsproblemen te voorkomen zijn leeftijdsspecifieke mondhygiëneprogramma's en kosteneffectieve strategieën voor de gezondheidszorg nodig, zoals voorlichting over het juiste gebruik van fluoride en tandenpoetsen op school. Een voorbeeld van cariëspreventie is fluoridelak, dat effectief is voor kinderen van 3 tot 6 jaar, terwijl mondspoeling met fluoride een eenvoudigere en kosteneffectievere optie kan zijn voor kinderen vanaf 7 jaar, omdat het kan worden opgenomen in hun dagelijkse routines.

 

Vandaag de dag kunnen digitale hulpmiddelen een rol spelen bij preventie en is aangetoond dat ze het poetsgedrag van kinderen en hun betrokkenheid bij de mondhygiëneroutine verbeteren. Poetsen moet leuk zijn!

 

Ouders spelen een sleutelrol

Ouders of verzorgers voorlichten vermindert het risico op cariës op jonge leeftijd. Een gezond, suikerarm dieet en een goede mondhygiëne zouden een verplichting voor het hele gezin moeten zijn. Onderzoek toont aan dat gedeelde ervaringen, zoals samen eten en bewegen, positief gezondheidsgedrag bevorderen. Ook tandenpoetsen onder toezicht van de ouders en ouders met een goede mondhygiëne worden in verband gebracht met een lager risico op cariës bij kinderen.

 

In Zweden moedigen we ouders aan om hun kinderen te helpen met tandenpoetsen tot ze 10-12 jaar oud zijn.

 

Vergeet niet over eten en drinken te praten! Gezond eten is niet alleen goed voor ons gebit, maar ook voor een stabiele bloedsuikerspiegel en een gezond gewicht, wat veel beter is voor onze algehele gezondheid. Volwassenen met diabetes lopen een hoger risico op tandvleesontsteking, wat ook de noodzaak onderstreept van individuele mondgezondheidsinterventies. Suikerhoudende snacks verhogen de groei van bacteriën en de zuurproductie en kunnen het beste worden vermeden. Onderzoeken tonen aan dat kinderen die meer dan drie keer per dag suikerhoudende snacks eten twee keer zoveel risico lopen op cariës dan kinderen met een lagere suikerinname.

Wat moeten we dan aanraden? Een uitgebalanceerd dieet dat rijk is aan essentiële voedingsstoffen zoals calcium, fosfor en vitamine A, C en D. Voorbeelden vind je onderaan de pagina.

Dentist showing a young patient how to brush her teeht

Drie tips voor in je praktijk

 

  1. Betrek de ouders erbij 

Als we willen dat ouders of verzorgers kinderen helpen met tandenpoetsen, moeten we ze voorlichten. Praat over hoe belangrijk tandenpoetsen is en leer ze hoe ze moeten poetsen en hoeveel tandpasta ze moeten gebruiken. Als ouders goede kennis hebben over mondgezondheid, zoals kennis over de oorzaken en gevolgen van mondziekten, en zich bewust zijn van de preventieve rol van tandenpoetsen en fluoride, zullen ze hun kinderen eerder helpen met poetsen. Wijs ze op onze patiëntenbrochures of onze meepoetsvideo over tandenpoetsen voor praktische tips.

 

 

  1. Maak uw mondverzorgingstips op maat

Het is ingewikkelder dan dit, maar hier zijn enkele tips die aansluiten bij verschillende leeftijdsgroepen.

 

Leeftijd en waar je je op kunt richten

0-3 jaar: Voorlichting aan ouders, voeding (inclusief drinken!) en tandenpoetsen. Benadruk hoe belangrijk het is dat de melktanden gezond blijven en moedig regelmatige controles aan. Vergeet niet dat ouders misschien wat steun nodig hebben om de pijn bij het doorkomen van de tandjes te verminderen en om vol te houden en te blijven proberen, ook al is tandenpoetsen soms niet de favoriete bezigheid van hun kind.

 

4-6 jaar: Praat opnieuw met ouders over voeding en tandenpoetsen, maar zorg er ook voor dat de speen en duim uit beeld zijn. Breng fluoridelak aan bij kinderen met een hoog risico op cariës.

 

7-12 jaar: Het is tijd om kinderen meer te betrekken bij het aanleren van de juiste poetstechniek. Waarom geen plakverklikker gebruiken? Overweeg tandheelkundige sealants voor pas doorgebroken blijvende kiezen en vergeet natuurlijk de orthodontische beoordelingen niet.

 

13-18 jaar: Kinderen zijn nu meestal op de hoogte van cariës, dus laten we de parodontale gezondheid niet vergeten. Begin te praten over interdentale reiniging en blijf fluoride aanbrengen voor kinderen met een hoog cariësrisico.

 

  1. Combineer sealants en vernissen bij risicopatiënten

Tandheelkundige sealants komen en gaan in populariteit, maar het is een feit dat longitudinale studies aantonen dat sealants met een hoge retentie (op hars gebaseerde producten hebben een betere retentie dan glasionomeer) beschermen tegen occlusale cariës. Studies suggereren ook dat het combineren van sealants met fluoridelak de incidentie van cariës verder vermindert.

 

Referentie: A Narrative Review on Advancing Pediatric Oral Health: Comprehensive Strategies for the Prevention and Management of Dental Challenges in Children. Han et al. Children (Basel). 2025 Feb 26;12(3):286. Het artikel kun je hier vinden:  A Narrative Review on Advancing Pediatric Oral Health: Comprehensive Strategies for the Prevention and Management of Dental Challenges in Children - PubMed

Tandvriendelijke voedingsmiddelen

  • Zuivelproducten zoals natuurlijke yoghurt en kaas
  • Bladgroenten. Ja, we weten het, misschien niet de favoriet van alle kinderen, maar broccoli staat op die lijst en wordt meestal goed geaccepteerd. Waarom vragen we kinderen in de tandartsstoel niet naar zijn of haar favoriete groene groente?
  • Fruit (aardbeien, sinaasappels en meloen) en groenten (zoete aardappelen en paprika's)
  • Ontbijtgranen verrijkt met voedingsvezels (zonder toegevoegde suiker)
  • Vis, vooral zalm en sardines
  • Eieren
  • Tofu
  • Linzen
  • Vezels
Young patient doing high five with her dentist

Webinar over succesvolle kindertandheelkunde

Doe mee aan ons webinar waarin we praktische hulpmiddelen bieden voor succesvolle kindertandheelkunde, met de nadruk op pijnbestrijding, communicatie, samenwerking en preventie. Leer hoe je een rustige en vertrouwde omgeving kunt creëren, de therapietrouw tijdens de behandeling kunt verbeteren en de mondgezondheid van kinderen op de lange termijn kunt ondersteunen.